Onze collega Awan Amin, hulpverlener en specialist eergerelateerd geweld, schreef onderstaande blog.
Na 7 jaar ging ik samen met mijn gezin terug naar Koerdistan Irak, mijn geboorteland. Op een vrijdag gingen wij, zoals gebruikelijk is daar, naar de begraafplaats om dierbare overledenen te bezoeken. Mijn dierbare oom is begraven op de Saywan-begraafplaats. Ik ging vroeg in ochtend, zodat ik mijn oom in alle rust kon bezoeken. Het was heel rustig op de begraafplaats: geen geluiden van auto’s, mensen of drukte. Alleen de vogels die vrij in de lucht vlogen maakten geluid. Het leek of ze zongen voor de mensen die er onder de grond begraven liggen.
Ik liep rond tussen de graven en kwam zo bij het onderste deel van de Saywan-begraafplaats. Hier zag het er heel anders uit. Aan de boven- en onderkant van elk graf daar zijn twee korte, lage stenen geplaatst. Op de meesten is een nummer in het rood en roze geschreven, in plaats van een naam en sterfdatum. Ik was nieuwsgierig naar het verhaal hierachter. Op de begraafplaats liep behalve mij alleen een bewaker rond. Hij vertelde mij het volgende:
“Degenen die hier begraven liggen zijn zo berooid dat er jaren voorbijgaan zonder dat iemand ze ziet. Niemand die een traan laat of een bloem op hun graf legt. De niet-geïdentificeerde mensen in Sulaimani vormen een groep schaamteloze graven van verdronken vrouwen. Ze stierven op een ellendige en bedroefde wijze. In de 12 jaar dat ik hier werk, heb ik veel van deze graven gezien. Graven die nooit bezocht worden.”
Hij wijst tussen deze lage, onregelmatige graven nog even naar het graf van ‘Sinur’ , het meisje dat werd vermoord door haar familieleden in Sulaimani en waarvan ook niemand haar graf bezoekt.
Deze onregelmatige en met modder bedekte graven geven uitdrukking aan het ongeluk van degenen die hier begraven liggen in dit gemarginaliseerde en vergeten gebied van deze beroemde begraafplaats in Sulaimani. Een aanzienlijk deel van de meer dan 2.000 graven op de begraafplaats zijn van meisjes en vrouwen die werden vermoord door familieleden of door onbekende personen en van wie de meesten het slachtoffer zijn van sociaal geweld. Wat de doodgraver mij vertelde is als volgt:
“Elk jaar worden hier verschillende vermoorde vrouwen begraven. In 2021 begroef ik een jonge vrouw uit Oost-Koerdistan wiens lichaam na haar dood in Sharbazher werd gedumpt. Ze was 30 jaar oud. Niemand wist waarom zij werd vermoord.” Het aantal vrouwen dat werd vermoord vanwege sociale problemen en waar niemand naar vraagt of omkijkt, varieert van jaar tot jaar. “Dit jaar begroef ik op deze begraafplaats 10 vrouwen die op zo’n manier omkwamen. Nadat ze waren begraven, kwam niemand naar hun graf, behalve ik en Allah”, zo zegt de man.
Het doden van vrouwen is een van de fenomenen die voortduren in de Koerdische samenleving. Zelfs nadat ze zijn vermoord, worden de vrouwen hun graven gescheiden van de graven van andere doden. Er zijn twee begraafplaatsen in Sulaimani en Erbil aan deze meisjes en vrouwen gewijd.
Koerdische vrouwenorganisatie
“Het is waar dat vrouwenorganisaties hard aan dit probleem hebben gewerkt. Er zijn strategische plannen om de moord op vrouwen terug te dringen”, zo zegt de directeur. De vrouwenorganisatie heeft de moord op vrouwen herhaaldelijk bij de autoriteiten onder de aandacht gebracht, maar er wordt gezegd dat ‘niemand een rechtszaak aanspant bij deze zaken, omdat de vrouwen vermoord zijn door hun familieleden’.
De meeste moorden werden veroorzaakt door sociale problemen en door hun families. Bijvoorbeeld wanneer een meisje een relatie heeft met een jongen en wordt ontmaskerd, of vanwege uitingen op social media en dergelijke.
Verdrietig keek ik nog een keer naar de 2000 graven. Ik liep door alle graven, ik liet een traan voor ze.
Helaas worden er vandaag de dag nog steeds onschuldige vrouwen en ongeboren kinderen van het leven beroofd, in de naam van sharaf en nāmūs (eergerelateerd geweld).