Op dinsdag 27 september vond van 15:00 tot 17:00 uur het webinar ‘Inzet van ervaringsdeskundige ex-plegers: wat werkt?’ plaats. De belangstelling was groot en vanwege het maximum aantal deelnemers in Zoom kon helaas niet iedereen deelnemen. Er is een e-mail uitgegaan naar deelnemers en geïnteresseerden met daarin een opname van het webinar, een Q&A en de hand-out ‘supportgroepen plegers van huiselijk geweld’. De inhoud van deze e-mail vind je hieronder terug.
Hand-out supportgroepen plegers van huiselijk geweld – Aanbevelingen voor de praktijk door Arno van Dam & Janneke Aerts
Deze hand-out betreft een korte samenvatting van de resultaten van een kwalitatief onderzoek in 2022 naar de effecten en werkwijze van supportgroepen voor plegers van huiselijk geweld en de aanbevelingen die daaruit voortkomen. Het totale onderzoeksrapport zal later gepubliceerd worden. Informatie kan worden opgevraagd bij a.vandam@tilburguniversity.edu.
Het onderzoek is deels gefinancierd vanuit het landelijk programma ‘Geweld hoort nergens thuis’ van de Ministeries van VWS en JenV en de VNG en vanuit het onderzoeksprogramma ‘antisociaal gedrag en agressie’ van GGZ Westelijk Noord Brabant. Het onderzoek is uitgevoerd door drs. Janneke Aerts en Prof. dr. Arno van Dam van departement Tranzo van Tilburg University en gecoördineerd door Annemoon van Noorden van Moviera in samenwerking met Rene Haring van agressie, en daarna? De hand-out is te downloaden via deze link.
Vraag & antwoord
Hieronder vind je een overzicht van vragen die tijdens het webinar gesteld zijn via de chat. Deze zijn beantwoord door Annemoon van Noorden, René Haring, Arno van Dam en vanuit citaten in de hand-out.
Zijn er voorwaarden verbonden aan deelname aan de supportgroep? Is het bijvoorbeeld verplicht een behandeling te volgen?
Annemoon: “Nee, er zijn geen voorwaarden aan deelname verbonden. We willen de groepen juist zo laagdrempelig mogelijk houden. Wel wordt er meegedacht over wat nog meer nodig is voor herstel.”
René: “Mocht iemand verslaafd zijn aan drank en/of drugs, dan is het wel noodzakelijk deze gedurende de gehele bijeenkomst – dus ook in de pauze- achterwege te laten. Ook zijn er groepsregels opgesteld waar iedereen zich aan dient te houden.”
Hand-out: “De groep staat open voor alle mannen die kampen met agressie; plegers kunnen terecht bij een supportgroep zolang er geen sprake is van ernstige verslaving of problemen in de realiteitstoetsing. Daarnaast is motivatie belangrijk: deelnemers moeten zelf willen veranderen en bereid zijn zichzelf onder de loep te nemen.’’
Werken online of fysieke bijeenkomsten beter voor een supportgroep?
René: “De groepen vinden normaal gesproken fysiek plaats. Gedurende het coronatijdperk is er ervaring opgedaan met digitale bijeenkomsten. Een voordeel van online is dat het voor iedereen, ongeacht de locatie mogelijk is om aan te sluiten. Nadeel is wel dat je moet beschikken over een smartphone of een laptop/tablet met camera. Daarbij raden we aan een plek op te zoeken waar je rustig 2 uur kunt zitten zonder gestoord of afgeluisterd te worden. Mijn ervaring is dat deelnemers de voorkeur geven aan fysieke bijeenkomsten. Ze zijn dan even weg van huis en kunnen vrijuit praten.”
Zijn er ook supportgroepen voor vrouwen?
Annemoon: “Nee, die zijn er nog niet, maar hier wordt wel over gesproken. Vanuit De PION worden wel workshops aangeboden die gericht zijn op omgaan met emoties. Deze worden ook door vrouwen goedbezocht.”
René: “Vanuit GGZ WNB wordt momenteel onderzocht of er een combinatiegroep van mannen en vrouwen met agressieproblematiek gestart kan worden.”
Zijn er ook initiatieven voor supportgroepen buiten de reguliere hulpverlening?
René: “Agressie, en daarna? is een burgerinitiatief van waaruit ook supportgroepen worden opgestart. Belangrijk is wel de groepen geleid worden door getrainde ervaringsdeskundigen (voormalig plegers). Dat heeft vooral te maken met gelijkwaardigheid in plaats van veroordelen. Ook worden ze door de deelnemers niet gezien als hulpverlener, maar als gelijkgestemde.”
Wat is de beweegreden om de supportgroep eens per 2 weken te laten plaatsvinden?
René: “Bij de meeste supportgroepen is het een bewuste keuze om het eens in de twee weken te doen. De meeste groepen zijn in de avond, zodat werk er niet onder hoeft te lijden. Tussen twee bijeenkomsten in is er voor de deelnemers een groepsapp en zijn de telefoonnummers van de begeleiders beschikbaar. Horen de begeleiders dat een deelnemer het moeilijk heeft, dan is er extra contact met deze deelnemer.”
Is er iemand die de groepsapp beheert en zo ‘de controle’ houdt?
Annemoon: “Volgens mij zit de ervaringsdeskundige in de groepsapp, maar er lijkt geen enkele indicatie te zijn dat het nodig is om ‘controle’ te houden. De mannen in de groep spreken elkaar aan op gedrag en zijn gemotiveerd om te veranderen.”
René: “In de groepsapp van Cirkel is Rond, Mannen tegen Agressie, en Agressie en daarna? zitten de begeleiders in de groepsapp. De groepsapp wordt echter alleen gebruikt wanneer een deelnemer hulp nodig heeft of om berichten te kunnen versturen zoals ‘ik ben er vanavond niet’, ‘ik sluit later aan’ of ‘er sluit een nieuwe deelnemer aan’.”
Wat is het effect van de supportgroep op de veiligheid in thuissituaties?
Hand-out: “De deelnemers gaven aan meer controle over agressie, een hogere kwaliteit van leven, een betere relatie met naasten en een positiever zelfbeeld te hebben door de groep. Daarnaast ervaarden de meesten persoonlijke groei en ontwikkeling en stonden ze positiever tegenover anderen.’’
Ik vraag mij toch af of de ‘geweldsdaad’ die gepleegd is niet bepalend is voor de acceptatie van iemand in de gehele groep. Met name als kinderen hierbij betrokken zijn geweest
.Arno: “Omdat alle deelnemers in de groep zelf geweld hebben gepleegd, kunnen ze begrijpen hoe iemand zo ver kan komen. Uiteraard kan het wel emoties oproepen, omdat veel van de deelnemers naast pleger ook ooit slachtoffer is geweest. Geweld tegen kinderen kan dan weer trauma’s oproepen. Ondanks dat wordt iedereen in de groep geaccepteerd, mits ze verantwoordelijkheid nemen voor hun gedrag, het niet goed praten en willen veranderen.”
