Op 18 november verhuisde de buitententoonstelling #OpenJeOgen voor mensenhandel van de kanaaloevers in Apeldoorn naar de kruising Achterdoelen/ Oude kerkplein in Ede. De tentoonstelling bestaat uit 30 indringende portretten en verhalen van slachtoffers van mensenhandel. “Een mooie manier om hier aandacht te vragen, want er is nog veel onduidelijkheid rondom wat mensenhandel is en hoe je het herkent”, zo zegt zorgcoördinator mensenhandel Arezoe Zahin Mobarhan.
Arezoe begon in 2020 als stagiair op de afdeling zorgcoördinatie Mensenhandel van Moviera. Inmiddels is zij in dienst als zorgcoördinator in Gelderland.
Arezoe: “Het is fijn dat we dankzij campagnes en tentoonstellingen zoals die in Ede aandacht en bewustwording rondom mensenhandel creëren. Mensenhandel is een onderwerp waar veel professionals en burgers mee te maken krijgen, maar vaak zonder zich hier bewust van te zijn. Ze herkennen de signalen niet. Dat is ook lastig hoor, want vaak gaat het om een pakket van kleine signalen die samen wijzen op een situatie van mensenhandel.”
Professionals trainen
“Dat is dan ook iets wat we in onze trainingen en webinars aan professionals meenemen”, vervolgt ze. “Op welke signalen kun je vanuit jouw functie letten? Onze doelgroep overlapt daarin voor een deel met de professionals waar onze collega’s binnen huiselijk geweld mee te maken krijgen. Hulpverleners die met de Meldcode werken bijvoorbeeld. En de politie. Maar wij schakelen bijvoorbeeld ook veel met maatschappelijk werkers binnen de prostitutie, jongerenwerkers die kunnen vroegsignaleren op loverboyproblematiek of gedwongen criminaliteit en de Inspectie SZW die zich onder andere focust op arbeidsuitbuiting. Dat is weer een heel andere hoek binnen de hulpverlening.”
Andere cliënten
Arezoe: “Het grootste verschil tussen slachtoffers van huiselijk geweld en mensenhandel ligt in de achtergrond van het geweld. Waar bij huiselijk geweld het geweld vaak een symptoom is van onderliggende problematiek, is het geweld bij mensenhandel een middel of strategie om de uitbuitingssituatie vorm te geven. Daarbij is er naar mijn mening ook sprake van een ander soort afhankelijkheidsrelatie. Het traject van signaleren tot opvang en uitstroom van een slachtoffer van mensenhandel loopt heel anders dan bij een slachtoffer van huiselijk geweld. Daardoor is het ook van groot belang dat we professionals en burgers hier echt apart in meenemen en actief aandacht blijven vragen voor dit probleem in onze maatschappij die toch elke keer groter blijkt te zijn dan verwacht.”
De rol van de zorgcoördinator
“Als zorgcoördinator mensenhandel zijn wij eigenlijk iemand die ‘niets van het slachtoffer willen, maar wel veel voor ze kunnen betekenen’. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de politie, het OM en de betrokken hulpverleners. Die doorlopen elk hun eigen traject met een cliënt. Wij zijn geen hulpverlener, maar maken inzichtelijk welke hulp de cliënt nodig heeft en wat ze hierin zelf willen. Dat maakt ons flexibel en een fijne ondersteuning voor de cliënt. Wij gaan in principe even naast de cliënt zitten, luisteren naar ze en zetten ons in om hun belangen te behartigen. Soms is er al een web aan instanties betrokken op het moment dat wij vanuit Moviera ingeschakeld worden. We toetsen dan alleen of er nog zaken zijn waar ze niet aan gedacht hebben, maar waar misschien wel behoefte aan is. Denk aan ondersteuning bij het contact tussen het slachtoffer en de advocaat en het meegaan naar belangrijke afspraken zoals een aangifte, verhoor of rechtszitting. Of het aanvragen van een uitkering of helpen bij verblijfsrechtelijke zaken. Dat is voor veel cliënten erg lastig zonder een sterk netwerk om hen heen. Die rol kunnen wij zelf vervullen, maar vaak worden hier ook ketenpartners vanuit een wijkteam, verslavingszorg of andere partners voor ingezet.”
Groot systeem
“Wat ik zo interessant vind aan de functie van zorgcoördinator mensenhandel is dat je te maken hebt met een breed netwerk, een afwisselend takenpakket en veel maatwerk. Daarnaast hebben we niet -zoals bij huiselijk geweld meestal het geval is- te maken met één partner of gezin rondom het slachtoffer, regelmatig komen wij ook in contact met (georganiseerde) criminaliteit waarbij een heel mensenhandel netwerk rondom het slachtoffer actief is. Soms leidt dit tot meerdere slachtoffers die wij begeleiden in een strafzaak of leggen wij zelf verbanden in casuïstiek en helpen zo ook de gemeente en de politie met signaleren. “
Netwerken, netwerken, netwerken
Een succesvolle aanpak van mensenhandel valt of staat met een goede samenwerking tussen de betrokken ketenpartners. Arezoe: “Als stagiair binnen Moviera had ik al een groot netwerk binnen Gelderland opgebouwd. Op het moment dat ik in dienst kwam als zorgcoördinator heb ik die lijntjes zo snel mogelijk weer aangehaald. Een warm netwerk is ontzettend belangrijk in deze functie: dat zorgt ervoor dat we sneller meldingen ontvangen en dus eerder binnen een traject meegenomen worden. Door als zorgcoördinatoren binnen Moviera onderling casussen met elkaar te delen en ook in de samenwerking met ketenpartners elkaar goed op de hoogte te houden, kunnen we sneller lijntjes tussen de slachtoffers -en dus systemen- ontdekken. De betrokkenheid die ik binnen het netwerk ervaar is erg hoog.”
Aanpak mensenhandel in Ede
Ede is actief op het gebied van aanpak mensenhandel. Iets waar door Ina Hut, directeur-bestuurder vanuit Comensha, tijdens de opening van de buitententoonstelling in Ede haar erkenning en waardering voor uitsprak. “Waar veel andere gemeenten nog zoekende zijn is in Ede duidelijk wie de regie voert, welke ketenpartners op dit thema betrokken zijn en is ook het onderlinge contact goed”, zo geeft Arezoe aan.
Op grote schaal
“Mensenhandel is iets wat op veel grotere schaal speelt dan mensen denken, dus het is enorm belangrijk dat daar landelijk meer aandacht voor komt. Een buitenexpositie is een goed middel om het gesprek op gang te brengen en gemeenten dat zetje te geven om ermee aan de slag te gaan. Daarnaast gaan wij vanuit het team zorgcoördinatoren mensenhandel ook volgend jaar weer actief aan de slag met kennisdeling. Hopelijk herkennen dan steeds meer mensen (eerder) de signalen van mensenhandel en kunnen we samen het aantal slachtoffers terugdringen”, zo sluit ze af.
Op de foto: Burgemeester René Verhulst, Ina Hut (directeur-bestuurder vanuit Comensha), Sameena van der Mijden (slachtoffer mensenhandel en schrijfster van het boek ‘Mijn ultrarun uit de gedwongen prostitutie’), collega Arezoe Zahin Mobarhan Commissaris van de Koning John Berends.