Eind 2018 ging bij vier vrouwenopvang organisaties (Moviera, Blijf Groep, Arosa en Perspektief) een bijzonder project van start. Onder leiding van Dr. Alie Weerman (Lector GGZ & Samenleving aan de Hogeschool Windesheim Zwolle) startte een onderzoek naar de aanwezigheid van ervaringskennis onder professionals die cliënten helpen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld. ‘Doel van dit onderzoek is het inventariseren van de aanwezige kennis en het vervolgens benutten van ervaringsdeskundigheid van medewerkers bij de hulpverlening aan slachtoffers van huiselijk geweld. En het beschrijven van kenmerken van ervaringskennis op het gebied van huiselijk geweld’ aldus Dr. Weerman.
Ervaringsdeskundigheid is het vermogen om op grond van eigen herstelervaring voor anderen ruimte te maken voor herstel
Opvallende onderzoeksresultaten
Op 14 oktober 2019 werden de onderzoeksresultaten gepresenteerd nadat het project werd afgesloten met een aangrijpend toneelstuk met ervaringsdeskundigen. Een van de meest opvallende resultaten heeft betrekking op het potentieel aan ervaringskennis van huiselijk geweld in de organisaties. 81% van de medewerkers geeft aan ervaringen te hebben met huiselijk geweld. Meer dan de helft van de medewerkers (57%) met ervaringen met huiselijk geweld geeft aan te willen leren deze ervaringen professioneel in te zetten in hun werk.
Betekenis van ervaringsdeskundigheid
Er is bij de vier organisaties een beweging op gang gekomen waarin met elkaar gesproken wordt over de plaats en betekenis van ervaringsdeskundigheid in de organisaties. Omdat er behoefte is aan structuur, kaders en kwaliteitscriteria wordt er een toolkit ontwikkeld. Die toolkit kan door de teams gebruikt worden om samen het werken met ervaringsdeskundigheid verder vorm te geven.
Scherpe aanbevelingen
Dr. Alie Weerman windt er geen doekjes om. Zij roept de organisaties op om te blijven investeren in het proces dat in gang is gezet. Dat kan door middel van samen onderzoeken, opleiden en het circuleren van kennis. Het belangrijkste is dat gewerkt moet worden aan een cultuuromslag. En dat er kwaliteitsbeleid wordt ontwikkeld ten aanzien van ervaringsdeskundigheid.
Aan de slag
Marleen van Eijndhoven, bestuurder van Moviera, vertegenwoordigde de vier betrokken organisaties bij het in ontvangst nemen van de resultaten en aanbevelingen. Van Eijndhoven: “Ik zou willen zeggen, het persoonlijke is professioneel is politiek. Dat blijkt duidelijk uit het onderzoek. Meer aandacht voor persoonlijke ervaringen en hoe die bijdragen aan onze hulpverlening, komt de kwaliteit van de hulp ten goede.’’
Primeur in Europa
Project ErvaringsWIJs was een zogenaamd actieonderzoek. Eind 2018 startte het onderzoek met een enquête om te inventariseren welke ervaringen medewerkers hebben en hoe deze worden ingezet. Het is voor het eerst dat welzijnsorganisaties onderzoeken wat de eigen ervaringen van medewerkers zijn. In de zorgsector wordt dit al langere tijd gedaan.
De geschiedenis van ervaringsdeskundigheid
Ervaringsdeskundigheid heeft een grote ontwikkeling doorgemaakt in het sociaal domein. De geschiedenis van de vrouwenopvang is gekenmerkt door de begeleiding door lotgenoten. Zo ontstonden de Blijf van mijn Lijf huizen, lotgenoten contact en actiegericht. In het begin van het ontstaan van vrouwenopvang werd ervaringskennis zonder enige professionele training ingezet om slachtoffers van huiselijk geweld bij te staan. Later draaide het sentiment volledig om. Er moest een professionele hulpverlener naast een slachtoffer staan en daar moest training aan ten grondslag liggen. Nu zien we opnieuw een kanteling waarbij de geschiedenis gefuseerd wordt. Ervaringskennis en professionaliteit smelten samen om de cliënt nóg beter te ondersteunen.
Meer weten?
Wilt u meer weten over het onderzoek of over ervaringsdeskundigheid?
Bel bij Moviera met Annemoon van Noorden via 088 374 46 55.
Bel bij Hogeschool Windesheim met Leonie de Quelerij via 088 46 98 657.