Uit de praktijk: Hans en Petra werden financieel uitgebuit door hun zoon

Hans (84) heeft zijn hele leven hard gewerkt. Als jongste van zes kinderen werd hij op 12-jarige leeftijd als hulpje in de bakkerij van de buren. Per toeval stroomde hij later door naar een baan als accountant, want ‘hij was goed met cijfers en hield niet van vroeg opstaan’. Goed met cijfers, een talent dat ook zijn zoon Bastiaan meegekregen heeft, zo blijkt later uit deze casus.

Toen Hans op 72-jarig leeftijd met enige tegenzin op aandringen van zijn vrouw Petra met pensioen ging, was het tijd om van het leven te genieten. Een kleine 5 jaar later werd echter Alzheimer geconstateerd en begon de gezondheid van de altijd zo fitte Hans snel achteruit te gaan. Ook de gezondheid van zijn vrouw Petra liet al jaren te wensen over.

Zoon als redder in nood
Bastiaan sprong als middelste van de drie kinderen direct in de actiestand. Hij woonde tenslotte het dichts bij zijn ouders. Bastiaan, of ‘Bassie’ zoals zijn familie hem noemde, runde op afstand het huishouden. De schoonmaakster, thuishulp, de boodschappen: hij regelde álles. Ook de financiële administratie van zijn ouders. Als ondernemer had hij veel ervaring met het beheren van inkomsten en uitgaven, communicatie met instanties en het onderste uit de kan halen. Zussen Bettina en Joke hadden dan ook het volste vertrouwen in hem.

Financiële problemen
Wat ze echter niet wisten, was dat twee van de drie bedrijven die Bastiaan op zijn naam had staan, al enkele jaren met financiële problemen te kampen hadden. Dat kwam pas begin vorig jaar aan het licht. Per toeval, toen Joke een oude vriend en collega van haar vader vroeg naar de mogelijkheden om de gift te innen die haar jaren eerder door haar ouders was toegezegd voor een verbouwing van het huis. De beloofde €50.000,- was volgens haar broer niet beschikbaar. Zorg is best duur, maar het kan toch niet zo zijn dat de tonnen die haar ouders op de bank hadden staan in een paar jaar tijd volledig opgegaan waren? Na enkele maanden van aandringen kregen Bettina en Joke inzicht in de financiële administratie van hun ouders. Samen met de vriend van hun vader begonnen ze deze door te spitten. Bastiaan leek zich van geen kwaad bewust. De zussen zijn er echter van overtuigd dat hij onterecht geld van zijn ouders gebruikt heeft voor zichzelf en zijn bedrijven. Geld waar ook zij (deels) recht op hebben.

Ontkenning
Volgens Bastiaan zijn de beschuldigingen onjuist: zijn vader heeft hem een bedrag geschonken om zijn bedrijf door de moeilijke tijden te loodsen. En dat niet alleen: hij heeft regelmatig gezegd dat Bastiaan ‘best iets voor zichzelf mag gebruiken’. Moeder Petra beaamt dat, maar vind het zelf ook wel ‘een beetje veel geld’. Aan de andere kant is ze zo ontzettend dankbaar voor alles wat Bastiaan doet, dat er geen haar op haar hoofd is die aan aangifte doen denkt. En Hans? Die weet het allemaal niet meer. Op goede momenten is hij aanspreekbaar, maar welke afspraken over de financiën gemaakt zijn? Dat weet hij echt niet. Feit is wel dat er in 7 jaar tijd nog maar een fractie van het vermogen van de ouders over is. En dat Joke naar haar gift kan fluiten.

Tienduizenden slachtoffers per jaar
Ilja Bomers, medewerker Preventie bij Moviera, laat weten dat deze casus alles behalve op zichzelf staat. “Jaarlijks worden er naar schatting zo’n 30.000 ouderen slachtoffer van financieel misbruik of van financiële uitbuiting. Het leeghalen van bankrekeningen en het wegnemen van waardevolle goederen, komt hierin vaak voor. Meestal komen familieleden hier pas achter nadat de persoon in kwestie al overleden is.

In de praktijk blijkt het lastig om actie te ondernemen. Aangifte doen kan, maar voor de politie is dit een civiele zaak waarbij geld niet zomaar teruggevorderd kan worden. Het beste is dan ook om dit soort situaties te voorkomen.

Preventie en signaleren
Ons team heeft als doel om professionals alert te maken op de signalen van ouderenmishandeling en ervoor te zorgen dat de Meldcode hierbij op de juiste manier gebruikt wordt. Daarnaast geven we ouderen tips mee om de kans dat zij slachtoffer worden te verkleinen. Denk aan het machtigen van de bank en het betrekken van een notaris bij het opstellen van een levenstestament. Hoe eerder we kunnen ingrijpen, hoe minder groot de impact en de toegebrachte schade voor de betrokkenen is. Het gaat niet alleen om spullen, zoals je leest. Het gaat ook om de familiebanden en het vertrouwen dat ernstig beschadigd raakt. Dat gun je niemand.”

*Om de anonimiteit van de betrokken te waarborgen zijn enkele gegevens iets aangepast.